Education 4.0 กับการศึกษาปัจจุบันที่ต้องเปลี่ยนแปลง

 

จากยุค millennium (ปี 2000) เป็นยุคที่ถือเป็นอีกพลังสำคัญของการศึกษา เป็นยุคที่ก้าวข้ามจากโสตทัศนูปกรณ์ประเภทเครื่องฉาย (Overhead Projector, Slide รวมถึง Film/Movie projector) เป็นยุคที่ทั้งนักเรียนและครูผู้สอน เริ่มใช้เทคโนโลยีพื้นฐานจากคอมพิวเตอร์และโปรแกรมต่างๆ นำมาร่วมสนับสนุนกระบวนการถ่ายทอดเนื้อหาประกอบการบอกเล่าประสบการณ์การเรียนรู้ ซึ่งยุคนี้เรียกว่า Education 2.0 หรือการศึกษา 2.0 ในช่วงปลายยุค Education 2.0 เป็นช่วงที่ระบบเครือข่าย ระบบการสื่อสาร รวมถึงอินเทอร์เน็ต ถูกพัฒนาอย่างต่อเนื่อง มีความแข็งแกร่ง ส่งผลให้โลกของดิจิทัล ก้าวทับเส้นทางอนาล็อกทั้งเครื่องมือ ทั้งสื่อเกือบทุกเส้นทาง จนถือได้ว่าเป็นฐานสำคัญที่มีความเข็มแข็งต่อการศึกษาเรียนรู้ รวมถึงการพัฒนาในด้านอื่นๆ นอกจากนี้ในช่วงเวลานี้ ถือได้ว่าเว็บไซต์ได้มีการพัฒนาและถูกสรรสร้างในหลากหลายสาระเนื้อหาทั่วทุกมุมโลก  ซึ่งก็เป็นอีกช่องทางสำคัญของการเรียนรู้ ส่งผลให้ในช่วง 2016-2020 เป็นอีกยุคทองของ Education  3.0 ที่ผู้สอนและผู้เรียนต่างมีอิสระในการแสวงหาความรู้ รวมถึงสร้างมุมมองความรู้ใหม่ ค้นหา หรือพิสูจน์เพื่อหาคำตอบที่แน่ชัดด้วยตนเอง แทนคำบอกเล่า เป็นจุดเริ่มต้นของการสร้างองค์ความรู้ใหม่  และนับตั้งแต่การก้าวเข้าสู่ปี 2020 

ที่ผ่านมาการศึกษาของโลกใบนี้ได้ก้าวเข้าสู่ช่วงใหม่ ของ Education 4.0 หรือการศึกษา 4.0 ซึ่ง Education 4.0 มุ่งเน้นให้ผู้เรียน รวมถึง ผู้สอน สามารถนำมวลความรู้ที่มีอยู่ หรือที่เข้าถึงจากทุกมุมบนโลกนี้ นำมาบูรณาการ เพื่อสร้างองค์ความรู้ใหม่ พัฒนานวัตกรรมต่าง ๆ มาตอบสนองความต้องการของสังคม 

ปัจจุบันช่องว่างระหว่างการศึกษากับงานกว้างขึ้น ด้วยนวัตกรรมและพัฒนาการของเทคโนโลยีในทุกภาคส่วน ขณะที่ระบบการศึกษา การเรียนรู้ ในภาพรวมยังอยู่ในมุมจำกัดที่ไม่ได้เปลี่ยนแปลงมาเนิ่นนาน(แม้จะมีการเปลี่ยนโดยเทคโนโลยีบ้าง แต่เป็นการเปลี่ยนเพื่อนำมาใช้สนับสนุน ไม่ใช่เป็นช่องทางหลัก) การปฏิวัติอุตสาหกรรมครั้งที่สี่ (4th Industrial Revolution :4IR) ที่วางอยู่บนฐานของนวัตกรรมและเทคโนโลยี ส่งผลให้การศึกษาแบบเดิมไม่สอดรับกับการพัฒนา ทำให้ระบบการศึกษาจำเป็นต้องปรับตัว ในขณะเดียวกัน การปิดโรงเรียนอันเนื่องมาจากวิกฤตโควิด-19 ได้เผยให้เห็นถึงความไม่เพียงพอ ความไม่สมบูรณ์ ความไม่เหมาะสมของระบบการศึกษาที่มีอยู่ทั่วโลก (รวมถึงประเทศไทย แม้ว่าจะมีการกล่าวว่า สถานศึกษามีความพร้อมที่จะจัดการศึกษาภายใต้แนวทางหรือวิธีการ on site, on air, online และอื่นๆ ...) ทั้งๆที่เทคโนโลยีในเวลานี้สามารถรองรับการขับเคลื่อนการศึกษายุคใหม่ได้ หากไม่มีการดำเนินการหรือรีบปรับเปลี่ยน คนรุ่นต่อไปจะขาดความพร้อมสำหรับความต้องการในการดำรงชีวิต รวมถึงการขับเคลื่อนในอนาคต ทำให้เกิดความเสี่ยงทั้งในด้านความเป็นอยู่ การขับเคลื่อนทุกมิติของสังคม ดังนั้นการขับเคลื่อนระบบการศึกษาเป็นเรื่องจำเป็นเร่งด่วน ที่ผู้เกี่ยวของ(ส่วนนโยบาย ส่วนบริหารและส่วนปฏิบัติการ) ต้องร่วมกันออกแบบกรอบเนื้อหาที่จำเป็นต่อการดำรงชีวิต รวมถึงวิธีการศึกษาเรียนรู้ใหม่ ภายใต้สถานการณ์ปัจจุบัน เพื่อส่งมอบความรู้ที่ตอบสนองต่อทิศทางการพัฒนาสังคม ชุมชนและประเทศ ตามความต้องการของผู้เรียนเป็นสำคัญ

จาก World Economic Forum’s ได้กำหนดกรอบการพัฒนา Education 4.0 ภายใต้ปัจจัย New Models of Education for the Fourth Industrial Revolution มีเป้าหมายเพื่อเตรียมคนรุ่นใหม่ที่มีความสามารถผ่านการเปลี่ยนแปลงการศึกษาระดับประถมศึกษาและมัธยมศึกษา ทั่วโลก ไว้สี่ประการหลัก

1. การใช้กลไกการวัดและประเมินผลใหม่สำหรับทักษะการศึกษา 4.0

2.นำประสบการณ์การเรียนรู้เดิมมาปรับปรุงด้วยเทคโนโลยีและนวัตกรรมเป็นหลัก

3.เพิ่มขีดความสามารถให้กับครูและบุคลากรทางการศึกษา

4.กำหนดมาตรฐานและลำดับความสำคัญระดับประเทศ

เพิ่มมุมมองและความเข้าใจ

ทิศทางการจัดการศึกษาไทยในศตวรรษที่ 21