การ Embed วิดีโอจาก YouTube ละเมิดลิขสิทธิ์ หรือไม่

ในเรื่องของลิขสิทธิ์ ผู้เขียนเคยได้เขียนบทความ การละเมิดลิขสิทธิ์ในสถานศึกษา เมื่อ 28 กุมภาพันธ์ 2555 (หลังช่วงที่ YouTube เปิดตัวมาได้ 7 ปี ซึ่ง YouTube ทำการเผยแพร่เมื่อวันที่ 14 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2548) นับเวลาย้อนไปก็สิบกว่าปี ซึ่งในยุคสมัยนั้นทั้งกฏหมายลิขสิทธิ์ที่เกี่ยวข้องกับการละเมิดช่องทางออนไลน์ก็ยังไม่ชัดเจน(พระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2537) รวมถึง YouTube ก็ยังมีช่องว่างในระบบและมาตรการการป้องกันการละเมิดสิทธิต่างๆ ของผลงาน 
มูลเหตุที่ต้องเขียนบทความนี้ก็เพราะแม้ว่าจะเคยเป็นผู้หนึ่งที่เคยเข้ารับฟังเกี่ยวกับปัญหาด้านลิขสิทธิ์ในมุมมองต่างๆ จนนำมาปฎิบัติในงาน ในหน้าที่ที่รับผิดชอบในแวดวงราชการ ซึ่งที่ผ่านมาก็ค่อนข้างสับสนกับปัญหาด้านการละเมิดลิขสิทธิ์บทความ และผลงานมัลติมีเดีย โดยเฉพาะ วิดีโอจาก Platform YouTube จนเกษียณอายุราชการ แต่ก็ยังยึดถือปฎิบัติและระวังมาโดยตลอด ซึ่งเมื่อมีการแปลความหมายใหม่จาก พรบ.ฉบับที่ 2 ที่ประกาศใช้ทำให้ความเข้าใจในการใช้ วิดีโอจาก Platform YouTube มีความชัดเจนยิ่งขึ้น แต่เมื่อมีการประชุมเพื่อจัดทำหลักสูตร ที่ต้องมีการอ้างอิง หรือ นำวิดีโอจาก Platform YouTube มาประกอบบนเรียน ทำให้เกิดข้อถกเถียงในการประชุม

เมื่อย้อนกลับไปก่อนปี พ.ศ.2558 ในหน้าถาม-ตอบ ของคู่มือการใช้งานลิขสิทธิ์ฯ บนเว็บไซต์กรมทรัพย์สินทางปัญญา ซึ่งมีประเด็นคำถามเกี่ยวกับการ Embed YouTubeไว้ว่า ” การทำบล็อกแล้ว embed โพสต์ของยูทูบมาไว้ที่บล็อกของเรา ถือเป็นการละเมิดลิขสิทธิ์ เนื่องจากการกระทำดังกล่าวถือเป็นการทำซ้ำงานลิขสิทธิ์ในบล็อก และถือเป็นการเผยแพร่ต่อสาธารณชนด้วย ซึ่งสิทธิในการทำซ้ำและสิทธิในการเผยแพร่งานลิขสิทธิ์ต่อสาธารณชน เป็นสิทธิแต่เพียงผู้เดียวของเจ้าของลิขสิทธิ์ 

จากการที่กฎหมายลิขสิทธิ์ฉบับใหม่ หรือฉบับที่ 2 ล่าสุด ที่ได้ประกาศใช้และมีผลบังคับใช้แล้วเมื่อวันที่ 4 สิงหาคม 2558 ที่ผ่านมา ซึ่งหลักการสำคัญในตัวกฎหมายแทบจะเหมือนเดิม ไม่มีการเปลี่ยนแปลงจากกฎหมายลิขสิทธิ์ฉบับเดิม  มีหลายประเด็นที่มีความชัดเจนมากขึ้น แต่เรื่องการใช้ Embed Code ก็ยังเป็นที่ถกเถียงกันเกี่ยวกับการละเมิดลิขสิทธิ์ ในสองมุมมองมาตลอด

วันที่ 5 สิงหาคม กรมทรัพย์สินทางปัญญา ได้ปรับปรุงแก้ไขเอกสาร การใช้งาน ลิขสิทธิ์ ที่เป็นธรรม ใหม่ โดยในส่วนท้ายของเอกสาร กฏหมายลิขสิทธิ์ฉบับใหม่มีอะไรเพิ่มขึ้นมาบ้าง 10 คำถามลิขสิทธิ์ ในข้อ 7 เนื้อหาถูกแก้ไขเป็น

ถ้าเจ้าของคลิปวิดีโอบนยูทูบเผยแพร่คลิปวิดีโอนั้นในลักษณะ Public จะถือว่าเจ้าของลิขสิทธิ์อนุญาตให้สาธารณชนทั่วไปเข้าถึงงานดังกล่าวได้ เพราะฉะนั้น การทำบล็อกแล้วนำคลิปวิดีโอซึ่งเผยแพร่บนยูทูบมาไว้ที่ blog ของเราในลักษณะของ “การฝังโค้ด (Embed) จึงอาจไม่เข้าข่ายละเมิดเช่นเดียวกับการ share link ของคลิปวิดีโอดังกล่าว” เนื่องจากการ Embed หรือการ Share Link เป็นการอ้างอิงกลับไปยังคลิปวิดีโอของเจ้าของลิขสิทธิ์

การ Embed YouTube คืออะไร?
การ Embed YouTube คือการนำคลิปเจ้าของไปแปะบนเว็บไซต์อื่นๆ โดยเป็นความอนุญาตของเจ้าของคลิปเอง และเจ้าของคลิปจะมีสิทธิในหลายอย่างเช่น
เจ้าของลิขสิทธิ (ผู้ upload) ยังได้รายได้จากโฆษณาที่แสดงบนคลิปนั้นบนเว็บไซต์อื่นๆ
YouTube จะสร้าง Link กลับมาที่คลิปหลักโดยอัตโนมัติ โดยการคลิกที่ Title หรือ Logo ของ YouTube

นอกจากนี้ YouTube โดย Google ยังมีส่วนกำหนดให้เจ้าของผลงานที่เผยแพร่บน Platform YouTube นั้นสามารถตั้งค่าวีดิโอนั้นไม่ให้ทำการ Embed ได้ (อ่านเพิ่มเติมได้ที่ บันทึกหรือแชร์วิดีโอและเพลย์ลิสต์)

นอกจากนี้ ศาลสหภาพยุโรป (EU Court of Justice) ซึ่งศาลตัดสินเมื่อเดือนตุลาคม 2014 ว่าการฝังวิดีโอไม่ใช่การละเมิดลิขสิทธิ์ การฝังโค้ดมีสถานะเท่ากับการทำลิงก์ โดยใช้เทคนิคเฟรม (The embedding in a website of a protected work which is publicly accessible on another website by means of a link using the framing technology) ดังนั้นถือเป็นการสื่อสารผ่านช่องทางเดิม

จากคำแนะนำ 1368 สายด่วนกรมทรัพย์สินทางปัญญา กระทรวงพาณิชย์ ได้แนะนำวิธีการโพสต์หรือแชร์บนโลกโซเชียลมีเดียอย่างปลอดภัย ไม่เข้าข่ายละเมิดลิขสิทธิ์ ไว้ว่า การนำคลิปเพลงมาเผยแพร่ในลักษณะก๊อบปี้ลิงก์ หรือการฝังโค้ด (embed) คลิปวิดีโอของยูทูปจากเจ้าของลิขสิทธิ์มาไว้แชร์ในเว็บไซต์หรือเฟซบุ๊กของตัวเอง โดยไม่ผิดและไม่เข้าข่ายละเมิดลิขสิทธ์ เนื่องจากการเปิดวิดีโอนี้จะลิงก์ไปหาต้นตอของวิดีโอในยูทูปที่เป็นต้นฉบับ ไม่ได้ทำให้เจ้าของลิขสิทธิ์เสียประโยชน์ ที่ไม่ทำให้เกิดยอดซึ่งนำไปสู่การขายโฆษณาได้ เป็นต้น

ดาวน์โหลดเอกสาร การใช้งาน ลิขสิทธิ์ ที่เป็นธรรม

อ้างอิง
ลิขสิทธิ์บนโลกออนไลน์ ใช้อย่างไร ไม่ติดคุก
บทสรุปใหม่จากกรมทรัพย์สินทางปัญญา การ EMBED วีดีโอ YouTube ละเมิดลิขสิทธิ์หรือไม่
บทความ 12 ความเข้าใจผิดเกี่ยวกับลิขสิทธิ์ของคนไทย